*కోవిడ్-19 విషయంలో గుర్తించుకోవాల్సిన 10 ముఖ్యమైన అంశాలు:*
సెప్టెంబర్ 26న కాన్ఫెడరేషన్ ఆఫ్ మెడికల్ అసోసియేషన్స్ ఇన్ ఏసియా అండ్ ఓషియానా (CMAAO) దేశాల ప్రతినిధులు *నేటి కోవిడ్-19 పై ఏకాభిప్రాయం* అన్న అంశంపై వర్చువల్ సమావేశం నిర్వహించారు.
_ఈ వర్చువల్ సమావేశానికి డాక్టర్ కెకె అగర్వాల్, అధ్యక్షుడు సిఎంఎఒఓ; డాక్టర్ ఆల్విన్ యీ-షింగ్ చాన్, హాంకాంగ్, కోశాధికారి, సిఎంఎఒఓ; డాక్టర్ ప్రకాష్ బుధాతోకి, నేపాల్; డాక్టర్ ఎండి జమాలుద్దీన్ చౌదరి, బంగ్లాదేశ్; డాక్టర్ ఎస్.ఎం. ఖైసర్ సజ్జాద్, పాకిస్తాన్ మెడికల్ అసోసియేషన్ సెక్రటరీ జనరల్ హాజరయ్యారు.
_*ఈ వర్చువల్ మీటింగ్ యొక్క 10 ముఖ్యమైన అంశాలు ఇవి:*
*1. మాస్కు ధరించడం ముఖ్యమైనది (సరైన, స్థిరమైన 3 లేయర్ల మాస్క్)*
యూనివర్సల్ మాస్కింగ్ (సరైన, స్థిరమైన మరియు 3-లేయర్డ్) నివారణ. జర్నల్ ఆఫ్ జనరల్ ఇంటర్నల్ మెడిసిన్లో ప్రచురించిన ఒక అధ్యయనం ప్రకారం మాస్కుల వాడకం కూడా తేలికపాటి లేదా లక్షణరహిత ఇన్ఫెక్షన్లకు దారితీస్తుందని తెలిపారు. (J Gen Intern Med. 2020; 1-4). మాస్కులు రెండు రకాలు: 1) ఫాబ్రిక్ మాస్క్‌లు 2) మెడికల్ మాస్క్‌లు (సర్జికల్ మరియు ఎన్95). *అన్ని రకాల మాస్కులు మూడు పొరలుగా ఉండాలి*. వ్యాధి ప్రభావం తక్కువగా ఉన్నప్పుడు లేదా బహిరంగ ప్రదేశంలో (తక్కువ ప్రభావం ఉన్నట్టయితే) ఫాబ్రిక్ మాస్క్‌లను ఉపయోగించవచ్చు.
ఆసుపత్రి పాలసీని బట్టి రోగులు / సంరక్షకులు ఆరోగ్య సంరక్షణ కార్మికులు మాత్రం మెడికల్ మాస్క్ లు ధరించాలి.
బయటి పొర నీటి నిరోధకతను కలిగి ఉండాలి, లోపలి పొర నీటిని గ్రహించేదిగా ఉండాలి మరియు మధ్య పొర వడపోతగా పనిచేస్తుంది. ఎన్.ఆర్.పి మాస్కులు అధిక సామర్థ్యం, తక్కువ శ్వాస తీసుకునేలా ఉంటాయి. వాయు కాలుష్య స్థాయి (పిఎం 2.5) కంటే ఎక్కువగా ఉంటే ఫాబ్రిక్ మాస్క్‌లకు బదులు మెడికల్ మాస్కులు ఉపయోగించాలి.
*2. కోవిడ్ నిర్ధారణలో ఆర్టీపీసీఆర్ అత్యుత్తమమైన పరీక్ష* 
ప్రపంచ వ్యాప్తంగా కోవిడ్ నిర్ధారణ పరీక్షల్లో అత్యుత్తమైనదిగా ఆర్టీపీసీఆర్ టెస్టును గుర్తిస్తున్నారు. పరీక్ష తప్పుడు పాజిటివ్ కాదా అని తెలుసుకోవడానికి సిటి విలువ ఉపయోగపడుతుంది. ఆర్టీపీసీఆర్ పరీక్షలో సీటీ (సైకిల్‌ థ్రెషోల్డ్‌) వ్యాల్యూ ఖచ్చితమైనది అయినప్పటికీ అది అసాధారణమైనది మాత్రం కాదు. ముఖ్యంగా ఆర్టీపీసీఆర్ పరీక్ష నిర్వహించే వైద్యుడితోపాటు వివిధ అంశాలపై ఆధారపడి సీటీ (సైకిల్‌ థ్రెషోల్డ్‌) ఉంటాయి.  అందువల్ల, సిటి విలువ 33 ~ 34 వరకు అస్పష్టత ఉన్నప్పుడు, సిటి కట్-ఆఫ్ విలువ (35) ను బట్టి ప్రతికూల లేదా తప్పుడు పాజిటివ్‌గా అర్థం చేసుకోవచ్చు.
3. *జింక్* అనేది ఖనిజం (ఫ్రంట్ ఇమ్యునోల్. 2020; 11: 1712); *డి* అనేది విటమిన్ (PLoS One. 2020 సెప్టెంబర్ 25; 15 (9): ఇ 0239799)
4. కోవిడ్ దశలో *5వ రోజు* అత్యంత కీలకమైనది. (లాన్సెట్. 2020; 395 (10229): 1054-62) కోవిడ్ దశలో 3వ రోజు న్యుమోనియా అనేది అభివృద్ధి చెందుతుంది. 5వ రోజునాటికి స్టెరాయిడ్స్ మరియు డాబిగాట్రాన్ ప్రారంభంకాకపోతే తీవ్ర అనారోగ్యానికి గురికావచ్చు. దీంతో మరణాలను తగ్గించడానికి *తప్పనిసరిగా న్యుమోనియా రోగ నిర్ధారణ పరీక్షలు చేయాలి*.
5. *కోవిడ్ వైరస్ ప్రభావం* అనేది 90వ రోజు తర్వాత ముగుస్తుందని సెంటర్‌ ఫర్‌ డిసీజ్‌ కంట్రోల్‌ అండ్‌ ప్రివెన్షన్‌ (సీడీసీ) వెలువరించింది. ఇందుకు సంబంధించి కోవిడ్-19 బారినపడిన పెద్దవారికి ఐసోలేషన్ మరియు తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలను వివరించింది. సెప్టెంబర్ 10, 2020న సీడీసీ ఇచ్చిన మార్గదర్శకాలను ఈ లింక్ లో ( https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/duration-isolation.html ) చూడవచ్చు. 90రోజుల తర్వాత కూడా ప్రభావం ఉంటే అది నాన్-కోవిడ్ అనారోగ్యంగా మారుతుంది. ఇది కొత్త వ్యాధి మరియు పోస్ట్ కోవిడ్ అని వ్రాయబడలేదు
6. *హోమ్ ఐసోలేషన్ అనేది కోవిడ్ చికిత్సలో ఒక పద్దతి*. (Int J Surg. 2020; 77: 206-16). ఇది ఒక దేశానికి మరొక దేశానికి మారవచ్చు. 
*7. మరణాలు ప్రారంభమయ్యే వయస్సు 12 సంవత్సరాలు*
చిన్న పిల్లల్లో 12 సంవత్సరాల వయసులో మరణాలు ప్రారంభమవుతాయి. ( అనెక్స్: కోవిడ్ -19, ఆగస్టు 21, 2020, ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ, యునిసెఫ్ పిల్లలకు మాస్కులు వాడటంపై సలహా ఇచ్చినపుడు). ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ, యునిసెఫ్ కొత్త మార్గదర్శకాల ప్రకారం 12 సంవత్సరాలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్న పిల్లలు, పెద్దలకు సిఫార్సు చేసిన విధంగా మాస్కులు ధరించాలి. 12 సంవత్సరాల వయస్సు తర్వాత మరణాలు పెరుగుతాయి.
*8. సీఆర్పీ అనేది  కోవిడ్ తీవ్రతను తెలిపే ల్యాబ్ టెస్ట్*
సీఆర్పీ అనేది  కోవిడ్ తీవ్రతను తెలిపే ల్యాబ్ టెస్ట్: (BMJ. 2020; 370: m3339.) IL-6 ఫైబ్రినోజెన్ మరియు సీఆర్పీని ఉత్పత్తి చేస్తుంది. ఫైబ్రినోజెన్ డి- డైమర్‌ను ఉత్పత్తి చేస్తుంది. సీఆర్పీ అనేది IL-6 యొక్క పరోక్ష మార్కర్. సీఆర్పీ> 10ఎం.జి / ఎల్ ఉంటే మొదటి 10 రోజులు అనారోగ్యం. ఇది న్యుమోనియాను సూచించబడుతుంది.
*9. వాసన మరియు రుచి కోల్పోవడం*
కోవిడ్ వైరస్ లక్షణాల్లో అనేకం ఉన్నాయి. అందులో వాసన మరియు రుచి కోల్పోవడం అంటే ఖచ్చితంగా పాజిటివ్ లక్షణమేనని చెప్తున్నారు. అంతే కాకుండా అది ఆర్టీపీసీఆర్ టెస్ట్ చేసినంత ఖచ్చితమైనదని నిర్ధారిస్తున్నారు. (ORL J Otorhinolaryngol Relat Spec. 2020; 82 (4): 175-80). రుచి, వాసన కోల్పోవడం అనేవి కోవిడ్ లక్షణాలను గుర్తించడంలో అత్యంత నమ్మకమైనవిగా గుర్తిచాలని సూచిస్తున్నారు. వాసన కోల్పోవడం నాసికా లక్షణాలతో ఫ్లూలో ఉంటుంది. వాసన మరియు రుచి కోల్పోవడం జరిగే కోవిడ్ గా నిర్ధారించుకోవచ్చని.. వెంటనే పరీక్షలకు వెళ్లాలని సూచిస్తున్నారు.
*10. కోవిడ్ వైరస్ సోకడానికి పట్టే సమయం 15 నిమిషాలు*
ఒకరి నుంచి మరొకరికి కోవిడ్ వైరస్ సోకడానికి పట్టే సమయం 15 నిమిషాలు అని సెంటర్‌ ఫర్‌ డిసీజ్‌ కంట్రోల్‌ అండ్‌ ప్రివెన్షన్‌ (సీడీసీ) వెలువరించింది. (కోవిడ్-19 కాంటాక్ట్ ట్రేసింగ్ కొరకు సీడీపీ ఇచ్చిన మార్గదర్శకాలు). అయితే సింగపూర్లో మాత్రం ఒకరి నుంచి మరొకరికి 30 నిమిషాలు అని చెప్పారు.
• కోవిడ్ -19 ఒక హైపర్‌కోగ్యులేబుల్ స్థితి. కోవిడ్ తో తీవ్ర అనారోగ్యానికి గురైన వ్యక్తికి డేబిగాట్రాన్ లేదా దానికి సమానమైన ఔషధాన్ని ఇచ్చి రోగికి మొదటి రోజు చికిత్స ప్రారంభించాలి. ఇది థ్రోంబోసిస్, ప్రాణాంతకం కావచ్చు. న్యుమోనియా అభివృద్ధి చెందితే చికిత్స చాలా సులభం. అయితే గడ్డకట్టినప్పుడు అది సంక్లిష్టమైన న్యుమోనియా అవుతుంది. కోవిడ్ ఉన్న రోగులలో మయోకార్డియల్ ఇన్ఫార్క్షన్ వల్ల ఎరుపు గడ్డకట్టడం వల్ల అడ్డుపడకుండడం జరగవచ్చు.
• ఆసుపత్రిలో చేరిన రోగులందరికీ తక్కువ పరమాణు బరువు ఉన్న హెపారిన్ (low-molecular-weight heparin (LMWH) ను ఇవ్వాలి.
• కోవిడ్ చికిత్సలో తీవ్ర అనారోగ్యం ఉన్న రోగులందరికీ  1వ రోజు చికిత్స ప్రారంభించేందుకు ప్రమాణాలు (హెచ్‌సిడబ్ల్యులు, అధిక సిఆర్‌పి, అధిక ఎల్‌డిఎల్, దీర్ఘకాలిక స్థిరీకరణ, డయాబెటిస్, రక్తపోటు, అంతర్లీన హైపర్‌కోగ్యులేబుల్ స్టేట్స్ లేదా శస్త్రచికిత్సకు ముందు NOAC లేదా LMWH రోగనిరోధక శక్తిని ప్రారంభించడం.
• న్యుమోనియా స్పష్టంగా కనిపించినప్పుడు స్టెరాయిడ్లు ఇవ్వబడతాయి.
• ఛాతీ ఎక్స్-రే చేయిస్తే 5వ రోజు నుంచి 7వ రోజున పాజిటివ్ గా మారుతుంది. అయితే  సిటిస్కాన్ పరీక్షలో 2 లేదా 3వ రోజున పాజిటివ్ గా వస్తుంది.
• సీఆర్పీ తగ్గినట్టు మరియు సీఆర్పీ పెరగడం ప్రారంభిస్తే లేదా సీఆర్పీ 150 కన్నా ఎక్కువ ఉంటే, అది సూపర్ యాడెడ్ బ్యాక్టీరియా ఇన్ఫెక్షన్ ను సూచిస్తుంది. ప్రతి 8 గంటలకు సీఆర్పీ రెట్టింపు అవుతుంది. కాబట్టి బ్రాడ్ స్పెక్ట్రం యాంటీబయాటిక్స్ తో ప్రారంభించి, నారో స్పెక్ట్రంకు మార్చండి.
•  యూనివర్శిటీ ఆఫ్ వాషింగ్టన్ కు చెందిన ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ హెల్త్ మెట్రిక్స్ అండ్ ఎవాల్యుయేషన్ (IHME) అంచనా ప్రకారం వ్యాధి ఎలా ఉంటుంది? ప్రజల చర్యలు దానిపై ఎలా ప్రభావం చూపుతాయన్న దానిపై సూచనలను చేసింది. తాజాగా ప్రస్తుతం మాస్కులు ధరించే రేటు కోవిడ్-19 మరణాలు డిసెంబర్ 1 నాటికి అమెరికాలో దాదాపు 317,000 చేరుకుంటాయని ఐహెచ్ఎంఈ అంచనా వేసింది. కానీ ఇది గత వారం జాతీయస్థాయిలో 50% కన్నా తక్కువకు పడిపోయింది. కానీ మాస్కులు ధరించడం 95% కి పెంచడం వల్ల 67,000 మందికి పైగా ప్రాణాలు కాపాడవచ్చని అంచనా వేసింది.
• R0 అనేది ఒక వ్యాధి సోకిన వ్యక్తి నుండి ఇతరులకు వ్యాధి సోకే సగటు సంఖ్య, ఇదివరకు ఇలాంటి  వ్యాధిని చూడలేదు. కాబట్టి, R0 3 అయితే, ఒక కేసు సగటున మూడు కొత్త కేసులను సృష్టిస్తుంది. వైరస్ సంక్రమణ రేటు ఒక నిర్దిష్ట సమయంలో సంభవించినప్పుడు, దీనిని “ప్రభావవంతమైన R” లేదా “Rt” అంటారు.
• హాంకాంగ్‌లో మూడవ వేవ్ ఇప్పుడు తగ్గింది; ఒకటి లేదా కొన్ని కేసులు మాత్రమే స్థానికులు. మిగతా కొత్త కేసులన్నీ బయటి నుంచి వచ్చినవారేనని గుర్తించారు. దీంతో ప్రజలను (సరిహద్దులు దాటిన) పరీక్షలు తప్పనిసరి చేయాలని వారికి ఎలాంటి మినహాయింపు ఇవ్వవద్దని ప్రభుత్వం స్పష్టం చేసింది. ఇంకా పౌరులు నిర్లక్ష్యంగా ఉంటే నాల్గవ వేవ్ ఎప్పుడైనా తిరిగి రావచ్చని స్పష్టం చేసింది.
ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న వైద్య నిపుణుల అభిప్రాయం మూడు సూత్రాల మీద కేంద్రీకృతం అయ్యింది. భౌతిక దూరం పాటించటం, మాస్కులు ధరించడం, చేతులు శుభ్రంగా కడుక్కోవడం.
ఈ విషయాలను పాటించమని మన రాష్ట్ర ప్రభుత్వం సామాజిక మాధ్యమాల ద్వారా 2020 మార్చి 25వ తేదీ నుండి విస్తృతంగా ప్రజలను కోరుతూ ఉంది.
*జాగ్రత్తగా ఉండడం మన యొక్క కనీస సామాజిక బాధ్యత!!!*
తద్వారా మన కుటుంబాన్ని మన చుట్టూ ఉన్న సమాజాన్ని కరోనా బారిన పడకుండా కాపాడుకోవచ్చు
*డాక్టర్ అర్జా శ్రీకాంత్*
*స్టేట్ నోడల్ ఆఫీసర్, కోవిడ్-19*